تاریخچه ژیمناستیک در ایران

ورزش ژیمناستیک در کشور ایران سابقه طولانی ندارد . چون این ورزش بیشتر در کشور های اروپایی متداول بوده است . بنابراین در زمانی نه چندان دور ژیمناستیک به ایران آورده شده است . به طورکلی می توان گفت فعالیت های ورزشی به صورت مدرن در ایران را باید تقریبا از ورود آقای میر مهدی ورزنده از کشور بلژیک در تاریخ (1295) شمسی مطابق با (1916)میلادی به کشور ایران دانست . چون قبل از ایشان توسط بعضی از افسران خارجی ساکن در ایران تعلیماتی در زمینه ورزش آن هم به طور ناقص و تنها در مدارس نظامی و بین دستجات نظامی داده می شد . بطور نمونه در مدرسه نظام قدیم سرهنگی که در آلمان تحصیل کرده بود بعضی حرکات ناقص و غیر کلاسیک ژیمناستیک را روی اسباب های بارفیکس،پارالل، و دارحلقه تعلیم می داد . بدین ترتیب عده ای بدون داشتن مربی و وسایل شروع به تمرین این ورزش نمودند البته ناگفته نماند که در زورخانه های قدیم حرکاتی مثل بالانسزدن و راه رفتن روی دست ها انجام می شده است .
بهر صورت اولین کلوپی که در ایران به وسیله آقای میر مهدی ورزنده بنا نهاده شد بنام کلوپ ژیمناستیک و اسکریم بود که در انجا به ورزش ژیمناستیک اهمیت زیادی داده می شد و شروع ژیمناستیک نوین در ایران را می توان از همین تاریخ دانست . در اثر مرور زمان و آشنا شدن به این ورزش و اعزام تیم های مختلف ورزشی به خارج از کشور کمبود وسایل ژیمناستیک بر طرف گردید و از جمله کسانی که در این راه پیشقدم و پیشکسوت بودند می توان آقایان تیمسار شفاهی،میر احمد صفوی،دکتر بنایی،امان اله پادگرنی،منوچهر مهران،عباس روستا،اسحاقیان،سرهنگ پیروز،سرهنگ پورانصاری،باقر جلیل پور،میر حسین فوجی و حاج عظیمی را نام برد.
اولین فدراسیون ژیمناستیک ایران در سال (1325)همزمان با المپیک (1948) لندن به ریاست آقای محمود نامجو تاسیس گردید و نخستین تیم ژیمناستیک ایران در این المپیک شرکت نمود . ( قابل ذکر است به روایتی پیش از ایشان آقای حسین سپاس پور به مدت کمی مسئولیت فدراسیون را عهده دار بوده است ) به مرور عده ای دیگر به این ورزش علاقه مند شدند و آن را ادامه داده و به تدریج این ورزش زیبا را رایج کردند که از این عده می توان آقایان . مرحوم محمد تقی وصالی مرحوم علی یزدزاد( اصلیت این فرد روسی بود که سالیان سال در ایران زندکی می کرده است) غضنفر جباری و مرحوم مرتضی بنایی را نام برد.
از آن تاریخ تا کنون برای شناخت بهتر و پیشبرد این رشته ورزشی چه در زمینه شرکت در مسابقات داخلی و خارجی و چه از نظر تشکیل کلاس های آموزشی تلاش های وسیعی انجام گرفته و کمبود وسائل ژیمناستیک تا حدی تامین شده است .
هرچند در گذشته ورزش‌های مشابه ژیمناستیک در   مصر   و   چین باستان   هم تمرین می‌شده اما ریشه ژیمناستیک امروزین به   یونان باستان  می‌رسد و نام این رشته هم از واژه یونانی  gymnazein   آمده که معنای تحت‌اللفظی آن «تمرین کردن برهنه» است. در آن دوران ژیمناستیک همچون ورزش‌های دیگری مانند   پرش  ،   دو  ،   پرتاب دیسک  ،   کشتی   و   بوکس   به عنوان بخشی از تمرینات نظامی و آماده‌سازی افراد برای   جنگ  محسوب می‌شد. این ورزش‌ها برای کسب قدرت و انعطاف عضلانی لازم برای جنگ‌های تن به تن اهمیت داشتند. از آن‌جا که آموزش‌های نظامی برای همه شهروندان یونان لازم بود و و یونانی‌ها پرورش بدن و ذهن را با یکدیگر کاملا مرتبط می‌دانستند، ژیمناستیک اهمیت فرهنگی زیادی در آموزش‌های و تمرینان آنان داشت. ابتدا این رشته در ژیمنازیا   (Gymnasia)   ورزشگاه‌های روباز بزرگ انجام می‌شد و سپس وارد برنامه تحصیلی مدارسی شد که در آن‌ها به جوانان ژیمناستیک را در کنار   موسیقی  ،   ریاضی   و   فن بیان   می‌آموختند. ژیمناستیک همچنین راهی برای تمرینات بدنی افراد برای آمادگی در جشنواره ورزشی مهم   المپیک   بود که از سال ۷۷۶قبل از میلاد تا ۳۹۳پس از میلاد هر چهار سال برگزار می‌شد.
با تعطیلی المپیک باستانی، تمرین ژیمناستیک یونانی از رونق افتاد تا اینکه در قرن هجدهم و نوزدهم میلادی دوباره در   اروپای غربی   احیا شد. احیای ژیمناستیک در واقع همراه با جریانی صورت گرفت که احیای ارزش‌های مرتبط با ژیمناستیک یعنی نیرومندی نیم‌تنه بالایی بدن، بدن عضلانی، کشش، نرمی، انعطاف، استواری و تعادل هم در آن دیده می شد. این نظریه یونانی‌ها که ذهن سالم در بدن سالم است، نیز همراه با تمرینات ژیمناستیک احیا شد و پشتیبانی برای تمرین و آموزش این ورزش بود. در اواسط سده نوزدهم   فردریش جان   تلاش زیادی برای وارد کردن ژیمناستیک به نظام آموزشی آلمان کرد. جان که به «پدر ژیمناستیک» معروف است تعدادی از مهمترین ابزارهای ژیمناستیک از جمله بارفیکس، پارالل، خرک حلقه، چوب موازنه، نردبان ژیمناستیک و خرک‌های پرشی را ابداع کرد. چند سال بعد   پیر هنریک لینگ   سوئدی هم راه فریدریش جان را ادامه داده و یک سیستم ژیمناستیک سوئدی را پایه‌ریزی کرد که تاکید زیادی بر منافع پزشکی ژیمناستیک داشت.
در قرن نوزدهم ژیمناستیک آلمانی و سوئدی وارد آمریکا شد و در این کشور جنبه میهنی و نظامی آن پراهمیت‌تر از قبل شد. ژیمناستیک بسیار مورد توجه   ارتش آمریکا   قرار گرفت و در اوایل قرن بیستم کتابچه‌های راهنمای تمرینی در نیروهای مسلح آمریکا منتشر شد که تمام حرکات و تمرین‌های ژیمناستیک را توضیح داده بود. هرچند کاهش اهمیت جنگ‌های تن به تن و ماشینی شدن و اخیرا کامپیوتری‌شدن جنگ‌ها باعث شده تا اهمیت ژیمناستیک به عنوان تمرینی برای هماهنگی بدن و ذهن کاهش پیدا کند.  [
 
تاریخچه بین المللی ژیمناستیک 
ژیمناستیک (به  انگلیسی : Gymnastic) به عنوان یک ورزش فعال دارای سابقه‌ای در حدود ۲۰۰۰سال می‌باشد ولی به عنوان یک ورزش رقابتی دارای عمری در حدود ۱۰۰سال می‌باشد. مسابقات فردی و کلی توسط باشگاه‌های گوناگون مانندsolcols Turveveins  برگزار شده‌است، درحالی که این ورزش دارای رشد آهسته‌ای در محیط باشگاهی است ولی در محیطTurvevens solcos دارای رشد سریعی بود. در دهه 1830 ورزش ژیمناستیک به آمریکا معرفی شد و سیستم مدرسه ژیمناستیک توسط مهاجران از قبیلfrang , lchaales, follel, chorles,beik تأسیس گردید.
در سال ۱۸۸۱  فدراسیون بین‌المللی ژیمناسیک  تأسیس گردید که بعدها به نام  هیئت فدراسیون ژیمناستیک اروپا  تغییر یافت. این سازمان پیشقدم در مسابقات بین‌المللی بود. اتحادیه ورزشکاران غیر حرفه‌ای  در سال ۱۸۸۳در آمریکا تأسیس گردید. این سازمان مسئولیت کنترل و مراقبت از ژیمناستیک کاران را در  آمریکا  بر عهده داشت. رقابت‌ها و مسابقات گوناگونی توسط باشگاه‌ها و سازمان‌ها برگزار شدند و در دهه ۱۸۸۰این مسابقات بسیار شدت گرفت.
اولین مسابقه بزرگ در  المپیک  آتن یونان در سال ۱۸۹۶برگزار شد و که در آن آلمان به عنوان قهرمان برگزیده شد و تقریباً همه مدال‌ها را از آن خود کرد. ۵کشور در این مسابقات شرکت کردند. مسابقات مردان شامل  میله افقی ،  میله پارالل ،  خرک ،  حلقه  و  پرش از خرک  بود.
در سال ۱۸۸۱   فدراسیون بین‌المللی ژیمناستیک   تأسیس شد و برگزاری مسابقات بین‌المللی در این رشته را آغاز کرد. ژیمناستیک از   اولین دوره المپیک در  ۱۸۹۶   تاکنون همواره در برنامه این مسابقات قرار داشته است. در المپیک ۱۸۹۶پنج کشور در مسابقات ژیمناستیک شرکت کردند و آلمان تقریبا تمام مدال‌ها را از آن خود کرد.
اولین مسابقات بین‌المللی این رشته پس از المپیک در سال ۱۹۰۳در شهر   آنتورپ   بلژیک برگزار شد. ژیمناست‌هایی از کشورهای بلژیک، فرانسه، لوکزامبورگ و هلند در این مسابقات که اولین دوره   قهرمانی ژیمناستیک جهان   محسوب می‌شود، شرکت کردند. اولین مسابقات تیمی مردان در   المپیک  ۱۹۰۴ سنت لوئیس   برگزار شد. تا مسابقات قهرمانی جهان ۱۹۳۰رشته‌های   دو و میدانی   مانند   پرش با نیزه  ،   دو صد متر  ،   پرتاب وزنه  ، پرش باز و صعود با طناب هم در مسابقات ژیمناستیک برگزار می‌شدند اما از سال ۱۹۳۰به بعد این رشته‌ها کم کم از مسابقات حذف شده و تا سال ۱۹۵۴به طور کامل از قهرمانی ژیمناستیک جهان رخت بر بستند. در   المپیک  ۱۹۲۴ پاریس   بود که رقابت‌های ژیمناستیک شکل امروزین خود را پیدا کرد یعنی ژیمناست‌ها در هر یک از اسباب به طور جداگانه برای کسب مدال آن وسیله تلاش می‌کردند. در سال ۱۹۲۸ژیمناستیک تیمی زنان هم برای اولین بار به المپیک اضافه شد و با قهرمانی تیم هلند به پایان رسید. در سال ۱۹۶۲ژیمناستیک موزون (ریتمیک) هم مورد پذیرش فدراسیون بین‌المللی ژیمناستیک قرار گرفت و سال بعد نخستین دوره مسابقات قهرمانی جهان آن با شرکت ۲۸ورزشکار از ده کشور در   بوداپست   مجارستان برگزار شد. در   المپیک  ۱۹۸۴ لس آنجلس   ژیمناستیک موزون برای نخستین بار وارد المپیک شد و از   المپیک  ۱۹۹۶ آتلانتا   این رشته در بخش تیمی هم برگزار می‌شود.  [ ۳ ]
هم‌اکنون ژیمناستیک المپیک شامل ۱۸مسابقه است که برای هر کدام از آن‌ها مدال‌های طلا، نقره و برنز اعطا می‌شود. از این میان ۱۴مسابقه در ژیمناستیک هنری (۸مسابقه: تیمی، قهرمان قهرمانان و ۶اسباب در بخش مردان و ۶مسابقه: تیمی، قهرمان قهرمانان و ۴اسباب در بخش زنان)، ۲مسابقه در ژیمناستیک موزون (گروهی زنان و قهرمان قهرمانان زنان) و دو مسابقه در ترامپولین (انفرادی مردان و انفرادی زنان) برگزار می‌شوند.
قضاوت در مسابقات ژیمناستیک به این شکل است که ۶داور مسابقه هر ورزشکار را بررسی کرده و بر اساس مسائل تکنیکی، زیبایی و پیچیدگی و دشواری حرکات، و وجود خطا امتیازی برای ورزشکار در نظر خواهند گرفت. بیشترین و کمترین امتیاز حذف می‌شوند و میانگین امتیازات چهار داور دیگر به عنوان امتیازنهایی ورزشکار محسوب می‌گردد. در گذشته سقف امتیاز ۱۰بود اما اکنون این سقف برداشته شده و محدودیتی برای کسب امتیاز وجود ندارد.
امروزه پنج مسابقه   قهرمانی جهان ژیمناستیک   برای پنج بخش اصلی این رشته به طور منظم توسط فدراسیون بین‌المللی ژیمناستیک برگزار می‌شود. رقابت‌های   قهرمانی ژیمناستیک هنری جهان   (اولین بار در سال ۱۹۰۳) و   قهرمانی ژیمناستیک موزون جهان   (ریتمیک) هر سال، به جز سال‌های برگزاری المپیک، برگزار می‌شوند. مسابقات   قهرمانی ترامپولین   (از ۱۹۶۴) در سال‌های فرد و قهرمانی ژیمناستیک آکروباتیک   (۱۹۷۴) و   قهرمانی ژیمناستیک ایروبیک   (۱۹۹۵) هم در سال‌های زوج انجام می‌شوند.
اولین مسابقه بین‌المللی بعد از مسابقات المپیک در سال ۱۹۵۳در بلژیک برگزار شد که در آن ژیمناستیک کارانی از نقاط مختلفی از قبیل بلژیک، فرانسه، لوکامبورگ و هلند شرکت داشتند. این مسابقات در حال حاضر به عنوان اولین مسابقات جهانی شناخته می‌شود. 
در   بازی‌های جهانی   که یک   رویداد چندورزشی   مختص ورزش‌های غیرالمپیکی است هم رشته‌های دیگر ژیمناستیک از جمله ژیمناستیک آکروباتیک، ایروبیک، ترامپولین دونفره و ژیمناستیک موزون (به جز تیمی و قهرمان قهرمانان) برگزار می‌شوند.
اولین مسابقه تیمی مردان در سال ۱۹۵۴در  سن لویس  برگزار شد. در آن هنگام، نهمین دوره مسابقات جهانی در سال ۱۹۳۰در  لوکامبورگ مسابقات ژیمناستیک برگزار شد که شامل مسابقات  دو و میدانی ،  پرش با نیزه ،  پرش طول ،  بال رفتن از طناب ،  تیراندازی  و  دوی صد متر بود. بعد از آن مسابقات دو و میدانی از بخش مسابقات ژیمناستیک حذف شدند. در مسابقات جهانی ۱۹۵۴ورزش دو و میدانی به طور کامل از ژیمنا ستیک جدا شد.
در سال ۱۹۲۴در فرانسه المپیک پایه‌های اصلی خود را که مشابه المپیک امروزی می‌باشد شکل داد. در این المپیک مردان ابتدا در مسابقه در رشته‌های مختلف ژیمناستیک پرداختند. اولین تیم ژیمناستیک زنان در المپیک سال ۱۹۲۸شامل مسابقات تیمی بود که توسط کشور هلند اجرا شد. اولین تیم ژیمناستیک زنان آمریکایی در المپیک ۱۹۳۶در آلمان حضور یافت. در سال ۱۹۶۲ژیمناستیک منظم توسط فدراسیون بین‌المللی ژیمناستیک به عنوان یک ورزش شناخته شد. در سال ۱۹۶۳در  بوداپست   مجارستان  اولین مسابقات جهانی ژیمناستیک موزون انجام گرفت. این مسابقات دارای ۲۸ورزشکار از ۱۰کشور مختلف دنیا بود در سال ۱۹۷۳آمریکا به مسابقات جهانی ژیمناستیک موزون وارد شد. در حین انجام المپیک ۱۹۷۴در لس آنجلس آمریکا مسابقات ژیمناستیک موزون فردی برای اولین بار اجرا شد. در جشن صد ساله المپیک امسال در آتلانتا، مسابقات گروهی موزون به عنوان ورزش دارای مدل برای اولین بار معرفی خواهند شد. در سال ۱۹۷۵فدراسیون ژیمناستیمک آمریکا که در حال حاضر نام آن ژیمناستیکUSA شناخته می‌شود افتتاح شد. به عنوان یک ورزش مستقل در آمد و همچنان نیز این فدراسیون کار خود را امروزه ادامه می‌دهد. 
 منبع:http://gymnastic.ir